Vì sao “kiểm tra sản phẩm đầu tiên” (F.A.I) rất quan trọng? (Kèm văn bản quy phạm)
Trong quá trình thiết kế và sản xuất sản phẩm, những “sự thay đổi” như thay đổi thiết kế, thay đổi quy trình, điều chỉnh công nghệ, ngừng chuyền hoặc đổi chuyền ngoài kế hoạch, là những tình huống thường xuyên xảy ra. Vậy, làm thế nào để đảm bảo những “thay đổi” này không ảnh hưởng đến chất lượng sản xuất của sản phẩm sau đó?
“Kiểm tra sản phẩm đầu tiên” chính là mắt xích quan trọng và không thể thiếu trong các giai đoạn kiểm tra của công tác chuẩn bị và kiểm tra sau khi ngừng sản xuất.
“Kiểm tra sản phẩm đầu tiên” là gì?
Sản phẩm đầu tiên:
Là sản phẩm đầu tiên hoặc vài con hàng đầu tiên được xử lý trên dây chuyền sản xuất vào đầu mỗi ca/ mỗi dây chuyền, hay sau khi thay đổi công nghệ. Trong sản xuất hàng loạt với số lượng lớn, thì “sản phẩm đầu tiên” thường đề cập đến một số lượng mẫu nhất định.
Sự kiểm tra sản phẩm đầu tiên:
First Article Inspection (F.A.I Inspection) là công tác kiểm tra đối với sản phẩm đầu tiên. Số lượng kiểm tra có thể khác nhau tuỳ theo yêu cầu của doanh nghiệp hoặc khách hàng khác nhau.
Thông thường, phải tiến hành kiểm tra với ít nhất 3-5 sản phẩm được sản xuất liên tục, chỉ sau khi đủ tiêu chuẩn mới có thể xử lý các sản phẩm tiếp theo. Việc kiểm tra sản phẩm đầu tiên phải được thực hiện một cách nghiêm ngặt khi có bất kỳ thay đổi nào đối với thiết bị hoặc quy trình sản xuất, và trước khi quá trình gia công bắt đầu ở mỗi ca làm việc.
Vì sao cần thực hiện tốt F.A.I?
F.A.I trong quá trình sản xuất chủ yếu là để ngăn chặn các lô sản phẩm kém chất lượng, hạn chế tình trạng sửa chữa và báo phế, là phương tiện kiểm soát dự phòng cho quá trình sản xuất, là phương pháp quan trọng để kiểm soát chất lượng quy trình sản phẩm, là phương pháp hiệu quả để doanh nghiệp đảm bảo chất lượng sản phẩm và kiểm soát giá thành sản xuất.
Kinh nghiệm thực tế cho thấy, thông qua F.A.I, có thể phát hiện các nguyên nhân mang tính hệ thống như: sự hao mòn nghiêm trọng của đồ gá hoặc lỗi lắp đặt và định vị, sự suy giảm về độ chính xác của dụng cụ đo, nhân viên đọc sai bản vẽ, lỗi cấp liệu hoặc công thức phối thành phần… từ đó thực hiện các biện pháp khắc phục hoặc cải tiến để nâng cao chất lượng sản phẩm, ngăn chặn tình trạng xuất hiện lô sản phẩm bị lỗi.
Văn bản quy phạm “Kiểm tra sản phẩm đầu tiên”
1. Nội dung và phạm vi áp dụng:
Tài liệu này quy định các yêu cầu và quy trình thực hiện đối với việc kiểm tra sản phẩm đầu tiên (F.A.I Inspection) và lô sản phẩm đầu tiên trong quá trình sản xuất sản phẩm mới.
Quy định áp dụng cho việc kiểm soát của công ty đối với việc kiểm tra nêu trên.
2. Phân chia trách nhiệm:
- Bộ phận sản xuất có trách nhiệm tổ chức, sắp xếp công việc kiểm tra sản phẩm đầu tiên.
- Nếu tự ý sản xuất sản phẩm mới mà chưa qua bước kiểm tra sản phẩm/lô đầu tiên hoặc kết quả kiểm tra cho thấy sản phẩm chưa đạt yêu cầu, thì bất kỳ sự cố chất lượng nào gây ra từ việc này, đều do người chịu trách nhiệm trực tiếp gánh chịu.
- Chuyên viên kiểm tra và người phụ trách dây chuyền sản xuất chịu trách nhiệm về tính chính xác của F.A.I.
- Nếu chuyên viên kiểm tra xuất chứng từ chất lượng cho sản phẩm khi công tác F.A.I chưa hoàn thành, chuyên viên ấy sẽ chịu trách nhiệm về mọi sự cố chất lượng gây ra từ việc này.
3. Hạng mục kiểm tra:
a) Mã bản vẽ có khớp với lệnh sản xuất.
b) Nguyên liệu, phôi hoặc bán thành phẩm có khớp với lệnh sản xuất.
c) Nguyên liệu, cách xử lý bề mặt của phôi và vị trí lắp đặt đã đạt chuẩn.
d) Thành phần của công thức có đáp ứng yêu cầu quy định chưa.
e) Đặc tính chất lượng thực tế của sản phẩm đầu tiên sau khi gia công có đáp ứng các yêu cầu nêu trong bản vẽ hoặc tài liệu kỹ thuật không.
4. Yêu cầu kiểm tra:
Thực hiện 3 cơ chế F.A.I: tự kiểm tra, kiểm tra lẫn nhau và kiểm tra đặc biệt. Sản phẩm được đưa đi kiểm tra trước tiên phải được người gia công ra nó “tự kiểm tra”, sau đó là trưởng dây chuyển hoặc đồng nghiệp “kiểm tra lẫn nhau”, cuối cùng sẽ do chuyên viên “kiểm tra đặc biệt”, chỉ sau khi được xác định đủ tiêu chuẩn mới có thể tiếp tục sản xuất những sản phẩm tiếp theo.
Sản phẩm đầu tiên đạt chất lượng hay không phải được người kiểm tra xác nhận, chuyên viên cần đánh dấu cho sản phẩm đầu tiên hợp chuẩn bằng con dấu được quy định và giữ nó cho đến khi ca sản xuất hoặc lô sản phẩm được xử lý hoàn thành (sản phẩm đầu tiên phải được giữ lại làm mẫu để so sánh với các sản phẩm phía sau, thuận tiện cho việc đánh giá liệu quy trình gia công có thay đổi không, và nên đánh dấu “√” đối với sản phẩm đã qua F.A.I).
Nếu sản phẩm đầu tiên không thể thông qua đợt kiểm tra, cần phải xác định nguyên nhân và có biện pháp xử lý, loại bỏ lỗi trước khi gia công lại và vẫn phải thực hiện ba cơ chế kiểm tra. Chỉ sản phẩm vượt qua kiểm tra mới được xem là sản phẩm đầu tiên.
5. Quy trình làm việc:
Trong quá trình sản xuất sản phẩm đầu tiên, người phụ trách dây chuyền sản xuất và nhân viên kiểm tra phải đến tận nơi sản xuất để giám sát, đảm bảo những người trực tiếp sản xuất đã thật sự tự mình hoàn thành quá trình gia công sản phẩm đầu tiên theo đúng quy trình công nghệ và tài liệu kỹ thuật hiện hành, đồng thời giám sát, kiểm tra từng công đoạn một, khi phát hiện vấn đề thì hỗ trợ giải quyết kịp thời.
Sản phẩm được sản xuất theo quy trình chung và sản phẩm được sản xuất sau khi khởi động lại thiết bị, cần phải hoàn thành tất cả các công đoạn sản xuất như trước đó, sau khi người trực tiếp sản xuất kiểm tra và ký tên xác nhận mới bàn giao cho chuyên viên tiến hành F.A.I.
Trong lần kiểm tra sản phẩm đầu tiên, chuyên viên sẽ làm việc với người phụ trách dây chuyền để tiến hành kiểm tra theo bản vẽ, theo danh sách (hoặc mẫu do khách hàng cung cấp) hợp lệ hiện hành, theo hồ sơ quy trình và yêu cầu sản phẩm, sau khi thông qua phải được đánh dấu (vd “Sản phẩm đầu tiên đủ tiêu chuẩn”), chữ ký của người sản xuất (hoặc người đại diện) và người kiểm tra lên thẻ sản phẩm đầu tiên.
Các bán thành phẩm và thành phẩm được tạo ra từ các lô sản phẩm mới đầu tiên sau những thay đổi về vật liệu, quy cách đều bắt buộc phải thực hiện quy trình F.A.I.
Trong quá trình thực hiện, nhất định phải lập văn bản và ký xác nhận.
Khi phát hiện vấn đề về chất lượng trong quá trình sản xuất sản phẩm đầu tiên, phải được báo cáo và xử lý kịp thời, những mặt hàng không đủ tiêu chuẩn phải được xác nhận lại. Chỉ khi sản phẩm đầu tiên vượt qua quá trình kiểm tra và kết quả được ghi vào thẻ sản phẩm đầu tiên, chất lượng được người kiểm tra công nhận thì mới có thể cho tiến hành sản xuất chính thức.
Theo dõi Digiwin trên các nền tảng mạng xã hội & chia sẻ infographic để cập nhật những thông tin hữu ích trong ngành sản xuất nhé!
